België in de kijker
Van deze 116 best practices zijn er 8 Belgisch. De eer gaat naar Hannut, Roeselare, Gent, Schaarbeek en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die hebben aangeboden om de acties die ze in hun gebied implementeren in de kijker te zetten.
Als het delen van goede praktijken op Europees niveau deugdzaam is, dan is het net zo deugdzaam op nationaal niveau. Daarom willen we graag een blik werpen op deze goede praktijken, waarvan we hopen dat ze u zullen inspireren.
De 8 beste praktijken
Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Wielen van Verandering: cAIRgo Bike voor schone lucht
Dit project toont de voordelen van een geïntegreerde en participatieve aanpak van stedelijke mobiliteit. Door de invoering van een lage-emissiezone en het regionale mobiliteitsplan "Good Move" in Brussel, heeft de stad ambitieuze doelen gesteld om de luchtkwaliteit te verbeteren. Het project maakt gebruik van elektrische bakfietsen en gedeelde fietssystemen om duurzame mobiliteit te bevorderen. Dit vermindert niet alleen de uitstoot, maar verhoogt ook de leefbaarheid van de stad.
Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Openruimteplan voor ecologische en sociale cohesie
Het Beeldkwaliteitsplan (BKP) stuurt de inrichting van de open ruimte in de kanaalzone. Dit gebeurt in overeenstemming met regionale doelstellingen om de samenhang in de kanaalzone te versterken, de identiteit van het gebied te versterken en te voorzien in kwalitatieve openbare en open ruimtes.
Het plan heeft als doel de sociale banden tussen wijken die door het kanaal worden gescheiden te versterken.
Een opvolgingscomité, projectbegeleiding en een centraal aankoopbureau (CPA) zorgen voor afstemming van plannen, studies en projecten op de visie en ambities van het BKP. Tegelijkertijd stimuleren zij de transformatie van het gebied.
Sinds de lancering van het plan zijn al meerdere projecten gerealiseerd die voldoen aan de BKP-principes, en is een aanzienlijk aantal bouwvergunningen verkregen. Meer financiering voor de implementatie van deze principes kan het transformatieproces verder versnellen.
Gent, Stadsvernieuwingsprogramma's voor buurten
In Gent wordt een buurtgerichte aanpak gehanteerd voor stedelijke vernieuwing, waarbij op maat gemaakte programma's worden ontwikkeld om de levenskwaliteit in geselecteerde gebieden te verbeteren. Deze aanpak combineert ruimtelijke en sociale doelstellingen, afgestemd op de unieke behoeften van elke buurt, en sluit aan bij het Strategisch Beleid Stadsvernieuwing 2020-2025 van de Stad Gent.
De projecten omvatten ruimtelijke verbeteringen, sociale initiatieven en economische ontwikkeling, omdat de vitaliteit van een gemeenschap verder reikt dan alleen fysieke structuren. Bewoners worden actief betrokken bij het vormgeven van de visie voor hun buurt, zodat de vernieuwingsinspanningen aansluiten bij de behoeften en aspiraties van de gemeenschap
Gent, Comon: Een open samenwerkingslaboratorium
Comon is een open laboratorium dat samenwerking bevordert tussen wetenschappers, technologen en burgers om samen innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor maatschappelijke uitdagingen in de stad. Het fungeert als een baken van innovatie en brengt diverse belanghebbenden samen om complexe stedelijke vraagstukken aan te pakken met mensgerichte en technologische oplossingen.
Door co-creatie, experimenteren, inclusiviteit en continu leren centraal te stellen, biedt Comon een platform waar burgers, onderzoekers, beleidsmakers en ondernemers gezamenlijk 'hardnekkige' problemen kunnen oplossen met tastbare acties. De open lab-aanpak slaat een brug tussen technologie en maatschappij en stimuleert een dynamisch ecosysteem. Hier gedijen onconventionele samenwerkingen, wordt kennis transparant gedeeld en krijgen ongehoorde stemmen een plek.
Hannut, Ride and Buy App voor langzame mobiliteit
Begin 2020 kwamen jonge studenten in actie voor het klimaat, geïnspireerd door de oproep van Greta Thunberg. In een 'bottom-up governance spirit' organiseerde het stadsbestuur ontmoetingen met hen. Het idee was om samen na te denken over wat er gedaan kon worden om meer impact te maken dan alleen wekelijks op donderdagmiddag demonstreren.
Na enkele weken werden drie studenten geselecteerd om samen te werken met het stadsbestuur. Gedurende een aantal maanden kwamen zij regelmatig bijeen. Uiteindelijk besloten ze een initiatief op te zetten dat niet alleen de CO2-uitstoot zou verminderen, maar ook lokale winkeliers en voedselproducenten zou ondersteunen. Het resultaat was “Ride and Buy”, een app waarmee gebruikers na elke 1000 gefietste kilometers €10 kunnen verdienen, te besteden in winkels in het stadscentrum.
Daarnaast werd het plan uitgebreid met de aanleg van een netwerk van veilige fietspaden, die alle 17 dorpen in de regio met het stadscentrum verbinden. Dit was een effectieve manier om het gebruik van de Ride and Buy-app te stimuleren. Tot slot werd een proefproject gestart waarbij elektrische fietsen gedurende twee maanden gratis werden uitgeleend aan inwoners, zodat zij een fiets konden testen voordat ze er een kochten. Als extra stimulans werd een korting van €150 aangeboden op de aankoopprijs.
Roeselare, Community innovatie hub
RSL op Post is een innovatiehub voor de gemeenschap die burgers sterker en zelfstandiger maakt. Het is een plek waar mensen hun talenten en netwerken kunnen inzetten om zichzelf en anderen te helpen.
De hub biedt zowel essentiële diensten als diverse activiteiten die gericht zijn op het verbeteren van gemeenschapsvaardigheden en het bevorderen van duurzaamheid. Zo kunnen burgers bij het wekelijkse Digipunt terecht voor digitale hulp, biedt de Leerwinkel advies over onderwijs, en helpt Praatwijzer nieuwkomers met het leren van talen via conversatietafels. Daarnaast introduceert CoderDojo kinderen in de wereld van programmeren, stimuleert de Techniekclub bèta- en technische vaardigheden bij kinderen, en bevorderen kookworkshops met daklozen praktische vaardigheden en integratie in de gemeenschap.
Het initiatief wordt gefinancierd door de stad en diverse partners en sluit aan bij de strategische doelen van de stad, zoals het verbeteren van de toegankelijkheid van winkels, fietsen en voedsel.
In de toekomst wil RSL op Post zijn diensten verder integreren en zijn impact vergroten door in te spelen op de behoeften van de gemeenschap en nieuwe partnerschappen aan te gaan.
Schaarbeek, Bestrijding van ontoereikende huisvesting
ILHO is een multifunctioneel systeem waarin een multidisciplinair team van verschillende gemeentelijke diensten (zoals stedenbouw, bevolking, invordering van schulden, enz.) en externe partners (zoals politie, buurtverenigingen, enz.) werken samen om de strijd aan te binden tegen slechte huisvesting en huisjesmelkers.
Het probleem van ondermaatse huurprijzen stelt huisbazen in staat zich te verrijken, vaak ten koste van een kwetsbare bevolking. Het systeem bevordert ook een beter inzicht in de gebouwen in het gebied en zorgt voor een efficiëntere koppeling van administratieve gegevens over het hele grondgebied (bijvoorbeeld wie in welke woning woont). Het doel is de kwaliteit van de huisvesting en het welzijn van de huurders te verbeteren door eigenaars in contact te brengen met organisaties die hen kunnen helpen bij de renovatie van hun panden, en huurders te ondersteunen in hun volgende stappen.
Schaarbeek, SAME Festival viert gelijkheid
Het SAME Festival vond in 2022 plaats van 8 maart (Internationale Dag van de Rechten van de Vrouw) tot 21 maart (Internationale Dag tegen Racisme en Vreemdelingenhaat én Internationale Dag van het Syndroom van Down). In 2023 vond het festival plaats van 8 tot 21 maart.
Het festival draagt bij aan de gelijkheidsstrategie van de stad door het bewustzijn van de burgers te vergroten en door verenigingen te ondersteunen die zich inzetten voor gelijke kansen. Het verhoogt de zichtbaarheid van deze verenigingen en van de gemeentelijke dienst voor gelijke kansen. Daarnaast stimuleert het samenwerking en creëert het synergieën om samen te bouwen aan een meer inclusieve samenleving, waarin alle individuen, groepen en instellingen worden betrokken.
De belangrijkste kenmerken van het festival zijn: inclusieve omgevingen, intersectionaliteit, maatschappelijke betrokkenheid, toegankelijkheid, diverse behoeften, wettelijke bescherming en stedelijke gelijkheid.
Het SAME Festival vond in 2022 plaats van 8 maart (Internationale Dag van de Rechten van de Vrouw) tot 21 maart (Internationale Dag tegen Racisme en Vreemdelingenhaat en Internationale Dag van het Syndroom van Down). In 2023 vond het plaats van 08 tot 21 maart 2023.
Het draagt bij aan de gelijkheidsstrategie van de stad door het bewustzijn van de burgers te vergroten en verenigingen te ondersteunen die gelijke kansen bevorderen. Het verhoogt het profiel van de verenigingen en de gemeentelijke dienst voor gelijke kansen en creëert synergieën om samen te werken aan een meer inclusieve samenleving, waarbij alle individuen, groepen en instellingen worden betrokken.)
De belangrijkste kenmerken: Inclusieve Omgevingen; intersectionaliteit; maatschappelijke betrokkenheid; toegankelijkheid; diverse behoeften; wettelijke bescherming; stedelijke gelijkheid.
Ontmoet de mensen die het mogelijk maken
Deze 8 goede praktijken en de 108 andere zullen worden gepresenteerd op het URBACT City 2025 Festival, dat van 8 tot 10 april 2025 zal plaatsvinden in de stad Wrocław, Polen! Maar je kunt er nu al meer over lezen in de database op de URBACT website.
En waarom zou je deze initiatieven niet zelf ontdekken door URBACT-steden bij jou in de buurt te bezoeken? Dit geeft je de kans om de lokale spelers te ontmoeten die deze acties mogelijk hebben gemaakt.
