Δίκτυο Beyond the Urban: Γεφυρώνοντας τη διαίρεση πόλεων-υπαίθρου
Το Δίκτυο Beyond the Urban αποτελείται από 10 πόλεις-εταίρους: την Osona (Ισπανία) ως τον Κύριο Εταίρο και μια κοινοπραξία εταίρων από τις Bram (Γαλλία), Βουκουρέστι (Ρουμανία), Hradec Králové (Τσεχία), Kočani (Βόρεια Μακεδονία), Machico (Πορτογαλία), Szalbolcs 05 (Ουγγαρία), Santa Maria da Feira (Πορτογαλία), Tartu (Εσθονία) και Treviso (Ιταλία).
Το Δίκτυο συνιστά μία τολμηρή και καινοτόμο προσέγγιση, που αμφισβητεί τους συμβατικούς κανόνες ώστε να δημιουργήσει μία εξυπνότερη, πιο πράσινη και συνδεδεμένη Ευρώπη. Κάθε περιφέρεια-εταίρος έχει κάτι να μοιραστεί και να διδάξει τους άλλους σχετικά με ποικίλες επιλογές μετακίνησης πέρα του αυτοκινήτου.
Το Δίκτυο επωφελήθηκε από μία αρχική λεπτομερή ανάλυση της βιώσιμης σύνδεσης μεταξύ πόλεων-υπαίθρου, η οποία βασίζεται σε μια σειρά εντατικών επισκέψεων σε πόλεις-εταίρους του Δικτύου. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά ευρήματα και συστάσεις, που κατηγοριοποιούνται σε τέσσερεις θεματικές για τη μεταμόρφωση: 1) μετακινήσεις πολιτών, 2) διασύνδεση μεταφορών, 3) μετακινήσεις για τουρισμό, 4) πολιτισμός και συμπεριφορά.
Μετακινήσεις πολιτών
Και στους 10 εταίρους, το να στηρίζεται κανείς στη δημόσια συγκοινωνία (κυρίως τα λεωφορεία) είναι δύσκολο, ενώ δεν συνηθίζεται ομάδες ατόμων να μοιράζονται αυτοκίνητα για να μετακινούνται. Δήμοι όπως η Santa Maria da Feira (Πορτογαλία) αναδεικνύουν την περιπλοκότητα της εξισορρόπησης των περιφερειακών και δημοτικών αναγκών κινητικότητας. Πολλοί από τους εταίρους αντιμετωπίζουν χαμηλότερη δημοτική αυτονομία, και τονίζουν την αναγκαιότητα αντιμετώπισης τόσο των τοπικών όσο και των περιφερειακών προκλήσεων μεταφοράς, αλλά και την ανάγκη για διαφοροποιημένες λύσεις.
Τα υψηλά ποσοστά χρήσης ιδιωτικών οχημάτων, όπως παρατηρούνται στο Kočani (Βόρεια Μακεδονία) για παράδειγμα, υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για μετάβαση σε βιώσιμους και εναλλακτικούς τρόπους μεταφοράς. Η μετάβαση αυτή στοχεύει στην αποσυμφόρηση, τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη βελτίωση της συνολικής αστικής κινητικότητας.
Η χαμηλή χρήση δημόσιας συγκοινωνίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Osona (Ισπανία) με μόλις το 4.8% των διαδρομών, επισημαίνει την ανάγκη παροχής κινήτρων και βελτίωσης των επιλογών δημόσιας συγκοινωνίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει επενδύσεις στις υποδομές, ενισχυμένες συνδέσεις και εκστρατείες ενημέρωσης, με σκοπό να μεταβληθεί η λαϊκή αντίληψη και να πραγματοποιηθεί η μετάβαση σε πιο βιώσιμα μοντέλα.
Διασύνδεση μεταφορών
Αρκετοί δήμοι μαστίζονται από κίνηση και κυκλοφοριακή συμφόρηση, αναδεικνύοντας την ανάγκη για καλά συντονισμένα συστήματα διασύνδεσης μεταφορών. Η σημασία του να αποτελούν κόμβους μεταφορών υπογραμμίζει την ανάγκη για διασυνδεδεμένους τρόπους μεταφοράς. Αυτό περιλαμβάνει εύκολες μεταβάσεις μεταξύ των διάφορων μέσων όπως τρένα, λεωφορεία και ποδήλατα, βελτιώνοντας τη συνολική αποτελεσματικότητα του δικτύου μεταφορών. Μια ενδεικτική λύση για αυτό το ζήτημα είναι η δημιουργία καλά συντονισμένων και διασυνδεδεμένων συστημάτων μεταφοράς με έμφαση στις ιδιαιτερότητες των υπαίθριων περιοχών.
Μετακινήσεις για τουρισμό
Από το Machico στη Μαδέιρα (Πορτογαλία), όπου το 75% του πληθυσμού απασχολείται σε υπηρεσίες σχετικά με τον τουρισμό, μέχρι το Szalbolcs (Ουγγαρία) που επιδιώκει την τουριστική ανάπτυξη από ένα χαμηλότερο σημείο εκκίνησης, είναι εμφανές πως ο τουρισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του πλαισίου της κινητικότητας. Οι δήμοι πρέπει να ισορροπήσουν τα οφέλη του τουρισμού, όπως η οικονομική ανάπτυξη, με τις προκλήσεις που συνοδεύουν τον τουρισμό και αφορούν τις τοπικές υποδομές μεταφορών και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Τοποθεσίες όπως το Treviso (Ιταλία), το οποίο ηγείται στον τομέα του ενεργού και βιώσιμου τουρισμού, έχουν τη ευκαιρία να μοιράζονται τις εμπειρίες τους με τους άλλους εταίρους.
Πολιτισμός και συμπεριφορά
Η πλειοψηφία των δήμων αντιμετωπίζει αντιστάσεις στην εφαρμογή εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης. Το να καμφθεί αυτή η αντίσταση απαιτεί στοχευμένες εκπαιδευτικές εκστρατείες και πρωτοβουλίες, ώστε να εκπαιδευτεί ο πληθυσμός σχετικά με τα οφέλη της βιώσιμης μετακίνησης, όπως μειωμένη κυκλοφοριακή συμφόρηση, βελτίωση της ποιότητας του αέρα, μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και ατομική εξοικονόμηση κόστους.
Η εφαρμογή τεχνικών αλλαγής συμπεριφοράς είναι απαραίτητη σε περιοχές όπου απαιτούνται πολιτισμικές μετατοπίσεις. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την παροχή κινήτρων για χρήση των δημόσιων μεταφορών, την προώθηση της ομαδικής χρήσης αυτοκινήτου και τη δημιουργία μιας θετικής αφήγησης γύρω από τη βιώσιμη κινητικότητα. Μια ειδική συνάντηση στο Tartu (Εσθονία) οργανώθηκε συγκεκριμένα για την αντιμετώπιση αυτού του θέματος, με στόχο την ενίσχυση των υποδομών των δημόσιων μεταφορών και την αλλαγή των αντιλήψεων του κοινού για την ενθάρρυνση των βιώσιμων επιλογών μεταφοράς. Οι δήμοι θα πρέπει επίσης να επενδύσουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα, στη συμμετοχή της κοινότητας και σε βελτιώσεις υποδομών προκειμένου να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον όπου οι βιώσιμοι τρόποι μεταφοράς δεν είναι μόνο αποδεκτοί, αλλά και ενσωματωμένοι ως αναπόσπαστα στοιχεία της καθημερινής ζωής.
Εσωτερικοί στοχασμοί σχετικά με τα δεδομένα για πολιτικές κινητικότητας
Παρατηρώντας τους εταίρους του Δικτύου, προσδιορίστηκε επίσης η ανάγκη για καθιέρωση νέων τρόπων μέτρησης της κινητικότητας. Τον Μάρτιο του 2024, το Δίκτυο Beyond the Urban διοργάνωσε ένα διαδικτυακό σεμινάριο (webinar) που αφορούσε τη χρήση δεδομένων στη διαμόρφωση πολιτικών μετακίνησης. Υπό την καθοδήγηση ενός ειδικού, το διαδικτυακό σεμινάριο εξέτασε το θέμα αυτό από όλες τις πλευρές, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας πρόσβασης σε πληροφορίες έως την ανάγκη των θεσμών να διαθέτουν την ικανότητα να αναλύουν και, στη συνέχεια, να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις. Μεταξύ των συμμετεχόντων, υπήρχε μια κοινή δέσμευση για τη βελτίωση της αστικο-υπαίθριας κινητικότητας μέσω της δοκιμής και της εφαρμογής βιώσιμων, προσβάσιμων και ολοκληρωμένων λύσεων κινητικότητας.
Τα συμπεράσματα καταγράφονται σε αυτό το άρθρο, ωστόσο τα σχέδια θα αναπτυχθούν λαμβάνοντας υπόψη και άλλους παράγοντες πέρα από τα δεδομένα (δηλαδή διασύνδεση, πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, συμπερίληψη και ισότητα των φύλων).
Δράσεις για βιώσιμη κινητικότητα: μέχρι στιγμής και ακόμα παραπέρα
Παρόλο που οι δήμοι του Beyond the Urban παρουσιάζουν πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά και ανάγκες, αντιπροσωπεύουν μια συλλογική προσπάθεια και την υπόσχεση μετασχηματιστικής αλλαγής, προωθώντας ένα βιώσιμο και χωρίς αποκλεισμούς οικοσύστημα μεταφορών για τα επόμενα χρόνια.
Από την αρχική αυτή ανάλυση, οι εταίροι του Beyond the Urban εργάζονται επιμελώς για τη βελτίωση των υπαίθριων-αστικών συνδέσεων σε όλες τις τέσσερις θεματικές ενότητες, και βλέποντας τη μεγαλύτερη εικόνα, για τον μετασχηματισμό της βιώσιμης κινητικότητας. Ήδη παρατηρούμε αποτελέσματα. Το Βουκουρέστι (Ρουμανία) έχει υπογράψει μια μελέτη σκοπιμότητας για μια νέα μητροπολιτική σιδηροδρομική γραμμή μήκους περίπου 32 χιλιομέτρων, με 11 στάσεις (καλύπτοντας έξι δήμους και συνδεόμενη με τον σιδηροδρομικό σταθμό της περιοχής). Η Osona (Ισπανία) έχει περιλάβει επιτυχώς την Αυτόνομη Κυβέρνηση της Καταλονίας στην τοπική ομάδα URBACT, μαζί με το Επαρχιακό Συμβούλιο και την Αρχή Μεταφορών της Βαρκελώνης.
Όσον αφορά την τοπική συμμετοχή, το Machico (Πορτογαλία) έλαβε 1.500 απαντήσεις από μαθητές σε δύο σχολεία του Δήμου, οι οποίες θα βοηθήσουν στη βελτίωση των σχέσεων με την Περιφερειακή Διεύθυνση Μεταφορών και Χερσαίας Κινητικότητας, καθώς και με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Θα ακολουθήσουν και άλλες πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα, το Treviso (Ιταλία) δοκιμάζει ένα νέο σύστημα σταθμών κοινόχρηστων ποδηλάτων και το Bram (Γαλλία) αξιολογεί τα αρχικά αποτελέσματα της Εθνικής Πολιτικής Ποδηλασίας του.
Μείνετε συντονισμένοι για περισσότερα αποτελέσματα που αναμένονται εντός του 2025, καθώς και για σημαντικά διδάγματα που μπορούν να εφαρμοστούν και αλλού στην Ευρώπη.
Ανακαλύψτε περισσότερα για το Δίκτυο Beyond the Urban
Δείτε το βίντεο σχετικά με το Δίκτυο Σχεδιασμού Δράσης Beyond the Urban
Περιηγηθείτε στην ιστοσελίδα του Δικτύου
Διαβάστε τη μελέτη του Κύριου Ειδικού Δρ. Clyde Hutchinson
Εξερευνήστε το άρθρο σχετικά με τις συμπεριφορικές παροτρύνσεις στον τομέα αυτόν
Βρείτε απόψεις και πληροφορίες από ειδικούς άλλων Δικτύων Σχεδιασμού Δράσης URBACT εδώ.
