Τον Ιανουάριο του 2025, 20 χρόνια από την επίσημη ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Πολωνία ανέλαβε ένα νέο κύκλο Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Κατά τη διάρκεια της εξάμηνης θητείας της, η Πολωνία φιλοξενεί 300 επίσημες συναντήσεις σε 24 πολωνικές πόλεις. Ένα από τα κεντρικά σημεία στην ατζέντα της είναι η ευρωπαϊκή συνοχή και η κοινωνικό-οικονομική ανάπτυξη -δύο ζητήματα που εμπλέκουν ευρωπαϊκές πόλεις, περιφέρειες και περιοχές.
Η Πολωνία έχει δεσμευτεί να δώσει βαρύτητα σε προτεραιότητες γύρω από το θέμα της ασφάλειας, αναφερόμενη όχι μόνο στην εξωτερική ασφάλεια αλλά και σε ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια της οικονομίας, των πληροφοριών, της ενέργειας, των τροφίμων, και πολλά άλλα. Ελάτε να εμβαθύνουμε στην (αστική) συνεργασία κατά τη διάρκεια της πολωνικής Προεδρίας 2025, και ειδικότερα, όπου η Πολωνία επιδιώκει να αξιοποιήσει τη συμμετοχή της σε προγράμματα ευρωπαϊκής συνεργασίας, όπως το URBACT, και εκδηλώσεις που θα διεξαχθούν κατά τους επόμενους μήνες.
Η έκκληση για εδαφική συνοχή
Το URBACT συνομίλησε με την Wiktoria Saganowska, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Στρατηγικής στο Υπουργείο Ταμείων Ανάπτυξης και Περιφερειακής Πολιτικής της Πολωνίας, προκειμένου να κατανοήσει τις ειδικές προτεραιότητες σε σχέση με την Πολιτική Συνοχής και τα αστικά ζητήματα. Για την πολωνική Προεδρία, η υποστήριξη της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε λειτουργικές περιοχές, και η ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ είναι κρίσιμες, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική προοπτική της ΕΕ και τις συνεχιζόμενες κοινωνικές, οικονομικές προκλήσεις, και προκλήσεις ασφαλείας :
“Η σημασία των αστικών περιοχών στους στόχους της ΕΕ αυξάνεται με κάθε δημοσιονομική περίοδο. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, υπογράμμισε τη σημασία των πόλεων στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη, κάτι που διατύπωσε στην επιστολή αποστολής προς τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, Raffaele Fitto. Η πολωνική Προεδρία της ΕΕ υποστηρίζει αυτή την κατεύθυνση και ενθαρρύνει τους ευρωπαϊκούς αστικούς φορείς να αντιλαμβάνονται τις πόλεις και τις κωμοπόλεις εντός του πλαισίου των λειτουργικών αστικών περιοχών.” Wiktoria Saganowska, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Στρατηγικής στο Υπουργείο Ταμείων Ανάπτυξης και Περιφερειακής Πολιτικής της Πολωνίας.
Τους τελευταίους μήνες, το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ αποτελεί σημαντικό θέμα συζήτησης μεταξύ των ανθρώπων που διαμορφώνουν πολιτικές σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και περιφερειών. Μια δημόσια διαβούλευση INTERREG του 2024 παρέχει ενδιαφέροντα αποτελέσματα και πληροφόρηση σχετικά με αυτό το ζήτημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Πολωνία επιδιώκει να αναφερθεί ουσιαστικά στα συμπεράσματα από διάφορα βασικά έγγραφα των τελευταίων ετών, από τα συμπεράσματα για την Πολιτική Συνοχής και το μέλλον της, μέχρι τις εκθέσεις Letta και Draghi το 2024 και την πιο πρόσφατη Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, "Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας για την ΕΕ" στις αρχές του 2025.
Σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα, η αστική διάσταση της συνοχής της EE πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη. “Σε αυτό το στάδιο, η Πολωνία είναι θετικά διακείμενη στην περαιτέρω υποστήριξη για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη” δηλώνει η Wiktoria. “Ελπίζουμε επίσης να συζητήσουμε την υποστήριξη για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και πέρα από το πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης για να έχουμε μια καλά συντονισμένη αντιμετώπιση των ζητημάτων αστικής ανάπτυξης, σε διάφορες πολιτικές και προγράμματα της Ένωσης” προσέθεσε. Τον Ιανουάριο, αξιωματούχοι της Πολωνίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέφρασαν την πρόθεσή τους να δουλέψουν μαζί με πόλεις και περιφέρειες προς την κατεύθυνση μιας ισχυρής, ανανεωμένης Πολιτικής Συνοχής για την περίοδο μετά το 2027, κατά τη διάρκεια μιας συνόδου στην Κρακοβία (Πολωνία).
Βλέποντας την ατζέντα από τώρα μέχρι τον Ιούνιο του 2025, θα υπάρξει μια σειρά συναντήσεων, υπό την καθοδήγηση ειδικών, πάνω σε ποικίλα θέματα, όπως παρακολούθηση και συντονισμός της αστικής ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εφαρμογή των θεματικών εταιρικών σχέσεων, και συζητήσεις γύρω από το βασικό στοιχείο της Προεδρίας σχετικά με τις πόλεις, το οποίο είναι η υποστήριξη της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Επιπλέον, η Προεδρία θα συνεισφέρει στην προετοιμασία συστάσεων για την εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου πως η αναθεώρηση της εδαφικής ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 συμπίπτει με την εξάμηνη Προεδρία. Η Κρακοβία θα φιλοξενήσει το EU Cities Forum, μεταξύ 17 και 19 Ιουνίου, το οποίο διοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αστική Πρωτοβουλία (European Urban Initiative). Η εκδήλωση αναμένεται να συγκεντρώσει σημαντική τροφοδότηση από αστικούς φορείς σχετικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής πολιτικής για τις πόλεις.
Υπάρχουν επίσης σημαντικές προσδοκίες για το URBACT City Festival 2025, στην πολωνική πόλη Bρότσλαβ, το οποίο θα συγκεντρώσει περισσότερους από 600 ανθρώπους που δραστηριοποιούνται σε πόλεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.
“To URBACT City Festival αποτελεί μια συναρπαστική ευκαιρία προώθησης καινοτόμων λύσεων και καλών πρακτικών από ευρωπαϊκές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων και πολωνικών πόλεων. Η προσδοκία μας είναι να γίνει μια ενδιαφέρουσα διαβούλευση, κοινοποίηση γνώσης και μάθηση των νέων τάσεων σχετικά με το πώς να κάνουμε τις πόλεις μας καλύτερες. Πιστεύουμε πως αυτή η διαβούλευση και μια ευρεία παρουσίαση των κεκτημένων του URBACT θα αποτελέσει μια πολύτιμη συνεισφορά στη συζήτηση σχετικά με το μέλλον της αστικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, και ειδικά στην αστική διάσταση της Πολιτικής Συνοχής.” Wiktoria Saganowska, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Στρατηγικής στο Υπουργείο Ταμείων Ανάπτυξης και Περιφερειακής Πολιτικής της Πολωνίας.
Αξιοποιώντας τη συνεργασία με τις πολωνικές πόλεις
Είναι εμφανές πως η πολωνική Προεδρία αντιλαμβάνεται την ευρωπαϊκή συνοχή ως προτεραιότητα στην ευρύτερη συζήτηση γύρω από τις πολιτικές και τη λήψη αποφάσεων. Μια ακόμα φιλοδοξία της Προεδρίας είναι να μεγιστοποιήσει τις ευκαιρίες για ανταλλαγή εμπειριών και μεταφορά καινοτόμων πρακτικών μεταξύ πολωνικών και άλλων ευρωπαϊκών πόλεων και περιφερειών.
Η Πολωνία διαθέτει μια πλούσια εμπειρία με προγράμματα INTERREG, συμπεριλαμβανόμενου και του URBACT. Συνοπτικά, οι εταίροι από την Πολωνία έχουν συμμετάσχει σε 3700 προγράμματα συνεργασίας τα τελευταία 25 χρόνια. Από το 2002, 132 πολωνικές πόλεις έχουν επωφεληθεί από τη συμμετοχική μέθοδο του URBACT για την επίλυση περίπλοκων προκλήσεων.
“Η θετική εμπειρία της συνεργασίας μέσω του URBACT που έχουμε παρατηρήσει στο πέρασμα των χρόνων, μας έχει εμπνεύσει να εφαρμόσουμε ένα παρόμοιο μοντέλο συνεργασίας στο εθνικό επίπεδο με τη μορφή του Cities Partnership Initiative, το οποίο εφαρμόζουμε μαζί με τις πολωνικές πόλεις εδώ και 7 περίπου χρόνια. Για μερικές πόλεις, όπως το Malbork, η συμμετοχή σε αυτό το εθνικό πρόγραμμα αποτέλεσε μια καλή ευκαιρία για συμμετοχή σε δίκτυα URBACT.” Wiktoria Saganowska, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Στρατηγικής στο Υπουργείο Ταμείων Ανάπτυξης και Περιφερειακής Πολιτικής της Πολωνίας.
Η αφοσίωση της Πολωνίας στην προώθηση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης αντικατοπτρίζεται στο γεγονός πως της απονεμήθηκαν επτά από τις 116 προσφάτως επιλεγμένες Καλές Πρακτικές URBACT. Το Βρότσλαβ, η πόλη που φιλοξενεί το URBACT City Festival κατέχει τρεις από αυτές, οι οποίες θα παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδήλωσης, καλύπτοντας την αστική γεωργία, τις μικροεπιχορηγήσεις και την πολιτιστική αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων αστικών χώρων. Το Λούμπλιν και το Οστρόβ Βιελκοπόλσκι επίσης περιλαμβάνονται στην επιλογή Καλής Πρακτικής.
Ενώ το εξάμηνο της Προεδρίας αποτελεί μια ευκαιρία για την ανάδειξη των οφελών που αποκόμισε η Πολωνία από την ευρωπαϊκή συνεργασία, οι φορείς είναι έντονα ενήμεροι για την ανάγκη να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τη συνεργασία με την ευρύτερη ευρωπαϊκή κοινότητα, ιδίως την Ουκρανία.
“Από την οπτική της πολωνικής Προεδρίας, είναι σημαντικό πως το URBACT City Festival θα φέρει κοντά όχι μόνο πόλεις από την Πολωνία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και πόλεις από την Ουκρανία, τη Μολδαβία, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Βόρεια Μακεδονία, οι οποίες δύνανται να λαμβάνουν την υποστήριξη του URBACT από το 2023. Υποστηρίζουμε τις δραστηριότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση των ουκρανικών πόλεων και στην προσπέραση των δυσκολιών.” Wiktoria Saganowska, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Στρατηγικής στο Υπουργείο Ταμείων Ανάπτυξης και Περιφερειακής Πολιτικής της Πολωνίας.
Συνεχίζοντας τον κύκλο της συνεργασίας
Ο κόσμος μας χαρακτηρίζεται από την αβεβαιότητα, και επομένως η επίτευξη μιας ισχυρής ευρωπαϊκής συνεργασίας και ενότητας συνιστά σημαντικό στόχο. Η πίεση της Πολωνίας για τοπική, προσαρμοσμένη στις τοπικές ιδιαιτερότητες, κοινωνικό-οικονομική ανάπτυξη αποτελεί μια προσέγγιση για την αντιμετώπιση των ανασφαλειών και των ρίσκων σε όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες και περιοχές. Ωστόσο, αυτό το εγχείρημα δεν θα τελειώσει με τη λήξη της πολωνικής Προεδρίας τον Ιούνιο του 2025. Η Πολωνία αποτελεί μέρος μιας τριάδας χωρών στον κύκλο της ευρωπαϊκής Προεδρίας για την περίοδο 2025-2026, μαζί με τη Δανία και την Κύπρο. Οι πόλεις, οι περιφέρειες και οι θεσμοί της ΕΕ πρέπει να συνεχίσουν να συνεργάζονται για να επιτευχθεί μια ισχυρή ανανεωμένη ευρωπαϊκή Πολιτική Συνοχής στο μέλλον.
Όσο θα παρακολουθούμε στενά τις συζητήσεις που καθοδηγούνται από την πολωνική Προεδρία, σχετικά με αστικά ζητήματα και την ευρωπαϊκή Πολιτική Συνοχής, ανατρέξτε σε αυτό το άρθρο για να ανακαλύψετε πώς τα αστικά ζητήματα έχουν αντιμετωπιστεί από την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τα πρόσφατα χρόνια.
Μείνετε ενημερωμένοι για το πρόγραμμα της πολωνικής Προεδρίας και το πρόγραμμα εκδηλώσεων.
Μη χάσετε το URBACT City Festival 2025. Μπορείτε να δείτε το πλήρες πρόγραμμα εδώ. Είτε είστε μακροχρόνιο μέλος της κοινότητας URBACT είτε θα συμμετέχετε για πρώτη φορά, το City Festival στο Βρότσλαβ παρέχει μια μοναδική ευκαιρία να συνδεθείτε, να μάθετε και να εμπνεύσετε την αλλαγή στις ευρωπαϊκές πόλεις.
