Ένα άρθρο που γράφτηκε από τον εμπειρογνώμονα του URBACT Simone D’Antonio.
Ο ρόλος του παιχνιδιού στην αλληλεγγύη
Τα παιχνίδια συνήθως δεν θεωρούνται ως πιθανό εργαλείο για τη μείωση των ανισοτήτων. Η αφήγηση για τις υποβαθμισμένες και περιθωριοποιημένες ομάδες απλά παρουσιάζει αυτούς τους ανθρώπους ως άτομα σε συνεχή αγώνα για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών, ενώ στην πραγματικότητα ο αγώνας για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης περιλαμβάνει μια σειρά στοιχείων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με μια «παιχνιδιάρικη» διάσταση. Μεταξύ αυτών, η πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες, η χρήση δημόσιων χώρων, η συνεργασία μεταξύ ηλικιωμένων και νέων.
Όλα αυτά τα στοιχεία είναι μέρος του δικτύου μεταφοράς του URBACT, “The Playful Paradigm” και συγκεκριμένα της καλής πρακτικής της ιταλικής πόλης Ούντινε που διερεύνησε τις διαφορετικές διαστάσεις του παιχνιδιού. Η πανδημία COVID-19 την οποία όλοι βιώνουμε αποτέλεσε για ορισμένες πόλεις μια ευκαιρία για τη δοκιμή των ολοκληρωμένων πολιτικών που προωθούνται από το δίκτυο για την αναβίωση του κοινοτικού πνεύματος σε μειονεκτούσες ομάδες και οικογένειες.
Ο συνδυασμός της χρήσης των παιχνιδιών με δράσεις ψηφιακού αλφαβητισμού ή με κοινωνικές πολιτικές και πολιτικές ένταξης ήταν ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση ορισμένων από τις πιο επείγουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες κατηγορίες κατοίκων, όπως οι ηλικιωμένοι ή οι οικογένειες που έχουν ανάγκη. Έδειξε πώς η εφαρμογή του δικτύου “The Playful Paradigm” μπορεί να αποτελέσει ένα οριζόντιο εργαλείο για τη βελτίωση του τρόπου με τον οποίο οι τοπικές αρχές συνεργάζονται με τους πολίτες και υποστηρίζουν την τοπική συνοχή, χωρίς να αφήνουν κανέναν πίσω.
Σε ένα podcast που δημιουργήθηκε από την Creaa για το Playful Paradigm, οι πόλεις Λάρισα και Cork υπογράμμισαν τον ρόλο των παιχνιδιών στις τοπικές πολιτικές πρόνοιας και πώς το παιχνίδι βοήθησε στη μείωση του ψηφιακού χάσματος και των ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες.
ΛΑΡΙΣΑ
Χαρακτηρισμένη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο ως μία «Εξωστρεφής Πόλη», που προωθεί την ενεργό ένταξη διαφόρων κατηγοριών πολιτών, η Λάρισα έχει μακρά παράδοση στη χρήση εκδηλώσεων και «παιχνιδιάρικων» πρωτοβουλιών για τη μείωση του χάσματος μεταξύ των διαφόρων περιοχών της πόλης. Το Φεστιβάλ Πηνειού, που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι σε μια από τις πιο υποβαθμισμένες γειτονιές της πόλης, αποτελεί ισχυρό παράδειγμα ολοκληρωμένης στρατηγικής με στόχο την άνοδο του βιοτικού επιπέδου για όλους, καθώς και μέσω πρωτοβουλιών αλληλεγγύης, πολιτιστικών εκδηλώσεων και έξυπνης χρήσης δημόσιων χώρων.
«Είμαστε πολύ περήφανοι για αυτού του είδους τις πρωτοβουλίες και το δίκτυο μεταφοράς “Playful Paradigm” είναι μία από αυτές. Προσπαθούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως εργαλείο για την ελαχιστοποίηση του αποκλεισμού», αναφέρει ο κ.Βασίλης Μήτσιος, Συντονιστής της Τοπικής Ομάδας URBACT Λάρισας. Η πόλη αποφάσισε να δοκιμάσει τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για να αναπαράγει αυτή την ολοκληρωμένη προσέγγιση στο διαδίκτυο και να δοκιμάσει πώς τα παιχνίδια μπορούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Κατά τη διάρκεια του απαγορευτικού (lockdown) την άνοιξη του 2020, η Λάρισα εγκαινίασε την ιστοσελίδα https://www.larissamazi.gr/ με παιχνίδια και πολιτιστικές δραστηριότητες για τους κατοίκους της πόλης, ενισχύοντας την πρόσβαση σε δωρεάν ηχητικές αναγνώσεις βιβλίων ή συναυλίες.
Ο διαδικτυακός ιστότοπος αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής διαδικτυακής βοήθειας σε άτομα που έχουν ανάγκη, προσφέροντας ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη στους κατοίκους (ιδιαίτερα σε αυτούς που ζουν σε υποβαθμισμένες περιοχές) και που πρέπει να μένουν στο σπίτι. «Προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε εργαλείο που είχαμε στη διάθεσή μας, λαμβάνοντας υπόψη το ζήτημα της προσβασιμότητας για αυτούς τους ανθρώπους, κάτι που δεν είναι πολύ εύκολο. Παρόλα αυτά, προσπαθήσαμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό με με τα ελάχιστα μέσα», αναφέρει ο κ. Βασίλης Μήτσιος.
Η ψηφιοποίηση είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση του φάσματος των «παιχνιδιάρικων» υπηρεσιών και δραστηριοτήτων που προσφέρονται στους κατοίκους, ανοίγοντας το δρόμο για νέες πρωτοβουλίες στο μέλλον ή για την καλύτερη υποστήριξη των υφιστάμενων για την αποτελεσματικότερη προσέγγιση των χρηστών. Αυτό ισχύει για τα κέντρα ηλικιωμένων, που βρίσκονται σε διαφορετικές γειτονιές της πόλης, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους προς τους ηλικιωμένους μέσω της χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών.
Μια ενδιαφέρουσα συμβολή με αυτή την έννοια μπορεί να παρασχεθεί από την εμπειρία της Ούντινε και το πρόγραμμα Camminamenti, ένα τοπικό πρόγραμμα που χρησιμοποιεί επίσης διαδικτυακά εργαλεία για τη γνωστική διέγερση των ηλικιωμένων μέσω «παιχνιδιάρικων» δραστηριοτήτων που μπορούν να γίνουν από το σπίτι (όπως παιχνίδια μνήμης, μουσικά κουίζ, ασκήσεις αναπνοής).
ΚΟΡΚ (ΙΡΛΑΝΔΙΑ)
Σε μια πόλη με παγιωμένες στρατηγικές προώθησης παιχνιδιών και παιχνιδιάρικων δραστηριοτήτων για την κοινωνική συνοχή και την ευημερία της τοπικής κοινότητας, η πανδημία έθεσε νέες προκλήσεις όσον αφορά τον τρόπο αλληλεπίδρασης με τους ανθρώπους στο σπίτι, και ιδιαίτερα με οικογένειες που ήδη αγωνίζονταν πριν από την εμφάνιση της πανδημίας COVID-19.
Σε συνεργασία με την κοινότητα και τον εθελοντικό τομέα, η Μονάδα Κοινωνικής Ένταξης του Δημοτικού Συμβουλίου του Κορκ (Cork City Council’s Social Inclusion Unit) δημιούργησε ένα «Πακέτο Παιχνιδιών» (Play Pack), με φυλλάδια, βίντεο-σεμινάρια και υλικό για τη δημιουργία παιχνιδιών στο σπίτι, όπως ράβδοι γλειφιτζουριών, μολύβια ζωγραφικής και χρωματομπογιές για την παραγωγή μαριονετών ή άλλα ενδιαφέροντα παιχνίδια για παιδιά.
Τα πακέτα διανεμήθηκαν σε εκατοντάδες οικογένειες που είχαν ανάγκη κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου έκτακτης ανάγκης της πανδημίας COVID-19. Η επιτυχία της πρωτοβουλίας οδήγησε το Δημοτικό Συμβούλιο να δημιουργήσει παρόμοια πακέτα με άλλες ευπαθείς ομάδες.
«Γνωρίζαμε ότι ο χειμώνας θα ήταν δύσκολος για τους ηλικιωμένους που ήταν κλεισμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα στο σπίτι, πιθανώς φοβισμένοι να βγουν έξω, αλλά θέλαμε να συνεργαστούμε και με αυτούς τους ανθρώπους», αναφέρει η Denise Cahill, Συντονίστρια του Cork Healthy Cities. Το Δημοτικό Συμβούλιο δρομολόγησε ένα ερωτηματολόγιο για να ελέγξει πώς οι ηλικιωμένοι ήθελαν να συμμετάσχουν και η συντριπτική πλειοψηφία είπε ότι δεν ήθελαν να συμμετέχουν μέσω ψηφιακών πλατφορμών και κοινωνικών μέσων. Μετά την περίοδο των Χριστουγέννων, πάνω από 4500 Play Packs παραδόθηκαν σε ηλικιωμένους πολίτες του Κορκ, "και ήταν μια απόλυτη, συντριπτική επιτυχία" όπως αναφέρει η Denise. Κάθε πακέτο περιλάμβανε ένα φυλλάδιο με σελίδες ζωγραφικής, Sudoku, κουίζ και ιστορίες για την πόλη ή παλιά παιχνίδια που οι άνθρωποι συνήθιζαν να παίζουν στους δρόμους του Κορκ. Μετά τις ενδείξεις του ερωτηματολογίου, από τις οποίες προκύπτει ότι το 89% των ερωτηθέντων είχαν άμεση πρόσβαση σε χώρους πρασίνου, η συσκευασία περιελάμβανε επίσης έναν τροφοδότη πτηνών και σπόρους.
Τα Play Packs έγιναν γνωστά στην τοπική κοινότητα και θεωρήθηκαν ως ένα χρήσιμο εργαλείο και για άλλες μειονεκτούσες κατηγορίες. Το Κόρκ αποφάσισε πρόσφατα να ξεκινήσει ένα νέο κύμα διανομής πακέτων παιχνιδιών σε άτομα με νοητική υστέρηση, χρησιμοποιώντας παιχνίδια παρόμοια με αυτά που είχαν σταλεί προηγουμένως στους ηλικιωμένους, αλλά και σε άτομα που ζουν σε γηροκομεία και νοσοκομεία μακράς νοσηλείας.
Το Κόρκ δραστηριοποιήθηκε επίσης στη μείωση του ψηφιακού χάσματος και στην προώθηση της πρόσβασης σε νέες τεχνολογίες για τις μειονεκτούσες ομάδες. 200 τάμπλετ με πρόσβαση και σύνδεση στο διαδίκτυο αγοράστηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο του Κορκ και διανεμήθηκαν μέσω της υπηρεσίας «Friendly Call» της πόλης σε απομονωμένους και ευάλωτους κατοίκους. Η συνεργασία με τις δημόσιες βιβλιοθήκες και το πανεπιστημιακό κολέγιο του Κορκ θα είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθηθούν οι χρήστες στη χρήση ψηφιακών συσκευών, μέσω της οργάνωσης πρωτοβουλιών εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Δράσεις με αντίκτυπο
Οι δράσεις της Λάρισας και του Κορκ δείχνουν πώς η μεταφορά της καλής πρακτικής που προώθησε το δίκτυο μεταφοράς, Playful Paradigm, ήταν χρήσιμη για τη δημιουργία ενός ευέλικτου μοντέλου παρέμβασης, το οποίο βελτίωσε την ανθεκτικότητα των πόλεων και την ικανότητα των τοπικών αρχών να αντιμετωπίζουν απροσδόκητες καταστάσεις στις οποίες η χρήση παιχνιδιών αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη και εκτιμήθηκε από διάφορες ομάδες κατοίκων.
Το να θέτουμε το κοινοτικό πνεύμα και τη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων στο επίκεντρο δομημένων, ολοκληρωμένων πολιτικών μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα είναι η κύρια πρόκληση για τη Λάρισα, το Κορκ και τις άλλες πόλεις του δικτύου μεταφοράς Playful Paradigm, που δείχνουν έμπρακτα όχι μόνο πώς τα παιχνίδια δεν είναι μόνο για τα παιδιά, αλλά και πόσο καθοριστικά είναι για να κάνουν τη ζωή στην πόλη καλύτερη και πιο περιεκτική για όλους.
Θέλετε να μάθετε περισσότερα για την Υγεία και τις Προμήθειες;
Το δίκτυο μεταφοράς Playful Paradigm ξεκίνησε μια σειρά από Podcast και ένα από τα επεισόδια παρουσιάζει τους βασικούς παράγοντες που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο. Ακούστε το εδώ!
